Verjaring hoe zit dat?

Wat speelde er?

Deel bosperceel van gemeente. In de gemeente Heusden was meneer A sinds 1973 eigenaar van een perceel. Daarachter lag een bos dat eigendom was van de gemeente.

Meneer A heeft vermoedelijk rond 1980, zonder toestemming van de gemeente, een deel van het bosperceel van ruim 400 m2 achter zijn eigen perceel omheind met een afrastering. Ook plaatste hij er twee boshutten en legde hij een jeu-de-boulesbaan en een houtopslagplaats aan. De rest van het bos was vanaf dat moment alleen nog toegankelijk via een afsluitbaar poortje.

In 2003 heeft de gemeente aan meneer A een brief geschreven en hem gesommeerd om de strook van het bosperceel weer aan de gemeente ter beschikking te stellen.

Eigenaar door verjaring?

Meneer A weigerde dat en stapte naar de rechter om een verklaring te krijgen dat hij eigenaar van de strook was geworden en de gemeente te laten meewerken aan vastlegging daarvan in het Kadaster.

Hoe zit het dan juridisch gezien?

In bezit genomen. Meneer A had de strook van de gemeente in bezit genomen. Daarvoor is nodig dat de machtsuitoefening, in dit geval door meneer A, zodanig is dat naar verkeersopvatting het bezit van de oorspronkelijke bezitter, in dit geval de gemeente, wordt tenietgedaan.

Verjaringstermijn van 20 jaar. Vanaf het moment van inbezitneming begon er een verjaringstermijn van 20 jaar te lopen waarin de gemeente een rechtsvordering had kunnen instellen die strekte tot beëindiging van het bezit van meneer A.

Voor het aanvangen van die verjaringstermijn was niet nodig dat de gemeente wist van de bezitsdaden van A. Voldoende was dat een en ander naar buiten toe kenbaar was.

Wat zegt de Hoge Raad?

Fout van de gemeente. De gemeente heeft deze rechtsvordering niet binnen 20 jaar na de inbezitneming door meneer A ingesteld en daarmee is die rechtsvordering verjaard. Het gevolg daarvan is dat meneer A eigenaar is geworden.

De rechtbank vond dat niet, maar het gerechtshof in hoger beroep en ook de Hoge Raad, 24.02.2017 (HR:2017:309) , vonden dat wel.

Gemeente kan schadevergoeding eisen

Onrechtmatige daad.

Verder geeft de Hoge Raad de gemeente in overweging mee om - de waarde van - de strook van meneer A terug te vorderen wegens onrechtmatige daad. Ook daar geldt echter een verjaringstermijn voor, die is aangevangen vanaf het moment dat A eigenaar werd van de strook. Dit betekent dat de gemeente vanaf het moment dat zij bekend raakt met het verlies van haar eigendom, vijf jaar de tijd heeft om de vordering tot schadevergoeding in te stellen.

Let op. Al is uw cliënt misschien eigenaar geworden van een stuk grond dat oorspronkelijk van de gemeente was, de gemeente kan een verzoek tot schadevergoeding wegens onrechtmatige daad indienen, zodat uw cliënt de waarde van de grond toch moet voldoen.

Na een verjaringstermijn kan uw cliënt eigenaar worden van een stuk gemeentegrond dat hij in bezit genomen heeft door er een hek omheen te plaatsen. De gemeente kan wel een vordering uit onrechtmatige daad instellen en zo de waarde van de grond vergoed krijgen.